Co do zasady fundacja rodzinna korzysta ze zwolnienia podmiotowego w podatku dochodowym od osób prawnych (CIT). A jak wygląda kwestia opodatkowania dochodu z przeniesionych na fundację wierzytelności, np. z tytułu umów pożyczek? Ustawa zezwala bowiem fundacji rodzinnej na udzielanie pożyczek beneficjentom oraz spółkom, w których fundacja posiada udziały lub akcje albo uczestniczy w nich jako wspólnik.
W ostatnim czasie pojawiły się dwie bardzo ciekawe interpretacje dotyczące tego zagadnienia.
Opodatkowana (nie)dozwolona działalność gospodarcza…
Fundator zamierzał wnieść do fundacji rodzinnej wierzytelność z tytułu umowy pożyczki udzielonej spółce, razem z udziałami w tej spółce. W związku z tym zadał organowi podatkowemu pytanie, czy przejęcie wierzytelności o zwrot pożyczki wraz z odsetkami udzielonej spółce, w której fundacja rodzinna ma udziały, stanowić będzie dopuszczalną działalność gospodarczą.
Niestety dla wnioskodawcy dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej (KIS) stanął na stanowisku, że zawarte w ustawie o fundacji rodzinnej sformułowanie „udzielanie pożyczek”, należy interpretować wyłącznie literalnie i ściśle. Innymi słowy, to fundacja musi być pierwotnym pożyczkodawcą, by taka działalność była dozwolona na gruncie ustawy, a więc by znalazło zastosowanie zwolnienie z podatku CIT. Pogląd KIS w całości przyjął Wojewódzki Sąd Administracyjny, który oddalił skargę na tę interpretację.
…ale zwolnione z podatku zarządzanie mieniem.
W tym miejscu dochodzi do zwrotu akcji, a mianowicie do wydania kolejnej interpretacji. Fundator zamierzał wnieść do fundacji rodzinnej wierzytelność z tytułu umowy pożyczki udzielonej spółce powiązanej z fundatorem. W związku z tym wnioskodawca zadał pytanie, czy wniesienie wierzytelności do Fundacji będzie zwolnione z opodatkowania podatkiem CIT na moment wniesienia oraz, czy przychody Fundacji uzyskane w związku ze spłatą odsetek od tej wierzytelności będą podlegały zwolnieniu z opodatkowania podatkiem CIT?
Co istotne, wnioskodawca w tym wypadku stanął na stanowisku, że doprowadzenie do spłaty przelanej wierzytelności jest nie tyle dozwoloną działalnością gospodarczą, ile nie jest w ogóle żadną działalnością gospodarczą, a spełnianiem przez Fundację jej ustawowego prawa i obowiązku do zarządzania mieniem w interesie beneficjentów. Oznacza to, że omawiane zdarzenie nie może być rozpatrywane w kontekście katalogu wskazanego w ustawie o fundacji rodzinnej. Taki dochód jest więc zwolniony wprost na podstawie ustawy CIT (zwolnienie podmiotowe), nie ma więc w ogóle zastosowania wyłączenie zwolnienia dotyczące niedozwolonej działalności.
Organ uznał takie stanowisko za prawidłowe, wskazując, że skoro ustawodawca dopuszcza wniesienie do fundacji rodzinnej mienia na pokrycie funduszu założycielskiego (w tym w postaci m.in. wierzytelności z tytułu pożyczki), a fundacja rodzinna jest osobą prawną utworzoną w celu gromadzenia mienia i zarządzania nim, to zarówno spłacana wierzytelność, jak i odsetki nie mogą zostać uznane za efekt wykonywania przez fundację rodzinną działalności gospodarczej. Do spłaty tej wierzytelności nie może mieć zastosowania wyłączenie zwolnienia odnoszącego się do niedozwolonej działalności. Nie mają też zastosowania inne przepisy wyłączające zwolnienie fundacji z opodatkowania. Spłacane wierzytelności i odsetki nie powinny podlegać opodatkowaniu CIT.
Przy opisanych wyżej dwóch przeciwstawnych stanowiskach organów do kwestii opodatkowania dochodu z przelanych wierzytelności, pozostaje mieć nadzieje, że tendencja będzie szła w kierunku podejścia wskazanego w drugiej interpretacji.
Mateusz Reiss, aplikant radcowski w Kancelarii Gorazda, Świstuń, Wątroba i Partnerzy adwokaci i radcowie prawni.
