Odpowiednikiem polskiego Centralnego Rejestru Beneficjentów Rzeczywistych w Niemczech jest Rejestr Przejrzystości – Transparenzregister, prowadzony elektronicznie przez Bundesanzeiger Verlag GmbH. To w nim znajdziemy oficjalne informacje na temat zgłoszonych w Niemczech beneficjentów rzeczywistych, tj. osób fizycznych, które ostatecznie są właścicielami lub sprawują kontrolę nad niemieckim podmiotem prawnym.
Rejestr prowadzony jest w języku niemieckim. Sam wgląd do danych rejestru powinien mieć nie tylko niemiecki sąd, urząd czy instytucja obowiązana w rozumieniu przepisów o AML, np. notariusz, ale każdy przedstawiciel społeczeństwa, niekoniecznie będący niemieckim obywatelem. Jednak aby wykazać się jako taki przedstawiciel społeczeństwa, trzeba przejść długą drogę.
Proces weryfikacji wnoszącego o dostęp
Procedura uzyskiwania dostępu wymaga w pierwszej kolejności założenia konta w systemie na wskazany adres e-mail, podania swoich danych osobowych wraz z adresem, stacjonarnym i mobilnym numerem telefonu oraz datą ważności dowodu tożsamości, a następnie przejścia procedury weryfikacji zdalnej, podczas której konsultant łączy się z nami w czasie rzeczywistym i fotografuje dowód tożsamości, spisując z niego kolejne dane. Procedura wymaga także ściągnięcia aplikacji, choć część procesu można przez na PC. Jeśli zakłada się konto na firmę, dodatkowo trzeba drogą elektroniczną dostarczyć odpis z rejestru i upoważnienie do reprezentacji firmy.
Anonimowość
Wszystko po to, aby podmiot prowadzący rejestr mógł kontrolować i protokołować, kto uzyskuje dostęp do danych. Nie pozostaniemy zatem w żadnym razie anonimowi, jakkolwiek prowadzący rejestr nie jest upoważniony do informowania wpisanych podmiotów, kto sprawdzał zgłaszane przez nich do rejestru informacje. Na żądanie samego beneficjenta rzeczywistego takiego podmiotu zostanie mu udzielona informacja o fakcie, czasie i rodzaju sprawdzanych przez społeczeństwo danych, a jeśli wglądu dokonała osoba prawna, zostanie mu ujawnione również jej oznaczenie. Osoby fizyczne pozostaną jednak anonimowe wobec beneficjenta rzeczywistego. Trzeba jednak zauważyć, że sam beneficjent rzeczywisty, posiadający w tym uzasadniony interes (wynikający przykładowo z zagrożenia oszustwem, wymuszeniem, porwaniem), może żądać zastrzeżenia udostępniania jego danych społeczeństwu w całości lub w części u prowadzącego rejestr. Uzasadniony interes nie zachodzi, gdy te same dane dostępne są już w innych rejestrach, np. w rejestrze handlowym.
Weryfikacja interesu prawnego wnoszącego o dostęp
Gdy już uda nam się zweryfikować konto jako przedstawiciel społeczeństwa, uzyskamy dostęp do danych dopiero po wykazaniu naszego interesu prawnego. W poprzednim stanie prawnym nie było to konieczne dla pozyskania imienia i nazwiska, częściowej daty urodzenia, kraju zamieszkania czy obywatelstwa osoby beneficjenta rzeczywistego i informacji o rodzaju sprawowanej przez niego kontroli nad podmiotem. Od wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 22 listopada 2022 r., który stwierdził, że nieograniczony dostęp społeczeństwa do danych rejestru narusza podstawowe prawa Unii Europejskiej, również co do tych danych, konieczne będzie wykazanie posiadania interesu prawnego przez wnoszącego o dostęp. Ma to na celu ochronę praw osób trzecich, w szczególności beneficjentów. Takim interesem prawnym będzie weryfikacja własnych danych lub analiza prowadzona przez dziennikarzy lub organizacje pozarządowe, w przedmiocie przeciwdziałania praniu pieniędzy lub finansowaniu terroryzmu. Każdy przypadek należy jednak analizować indywidualnie i z pewnością nie są to jedyne przykłady interesu prawnego uzasadniającego złożenie żądania dostępu.
O innych metodach identyfikacji niemieckojęzycznych kontrahentów piszemy tutaj.
Natalia Rutkowska LL.M., radca prawny, młodszy partner w Gorazda, Świstuń, Wątroba i Partnerzy Adwokaci I Radcowie Prawni.
