Rozwój przedsiębiorstwa, konieczność ograniczenia odpowiedzialności wspólników całym majątkiem za zobowiązania spółki czy też chęć pozyskania inwestorów poprzez zapewnienie im jednostek uczestnictwa w zyskach spółki mogących być przedmiotem obrotu, w tym również obrotu giełdowego, są powodami dla których wspólnicy spółek osobowych (jawnych, komandytowych, rzadziej partnerskich) decydują się na przekształcenie istniejącej spółki w spółkę komandytowo – akcyjną. Dodatkową zachętą do takiego przekształcenia jest również wydana przez Ministra Finansów Interpretacja Ogólna z dnia 11 maja 2012 r. eliminująca po stronie akcjonariusza spółki komandytowo – akcyjnej konieczność odprowadzania comiesięcznych zaliczek na podatek dochodowy na rzecz opodatkowania zysku dopiero po podjęciu uchwały o wypłacie zysku osiągniętego w poprzednim roku (poprzednich latach) obrotowym. Celem niniejszego artykułu jest pokazanie skutków jakie przekształcenie powoduje dla spółki przekształcanej oraz poszczególnych etapów tego procesu.
„Wchodząc w buty” spółki przekształcanej
Podstawową korzyścią wynikającą z przekształcenia spółki w inną spółkę jest płynne wejście nowej spółki (w omawianym przypadku spółki komandytowo – akcyjnej – S.K.A.) w sytuację prawną dotychczasowej spółki. Spółka S.K.A. kontynuuje więc działalność jaką wcześniej prowadziła spółka przekształcana. W szczególności ta pełna kontynuacja dotyczy praw i obowiązków o charakterze cywilnoprawnym. Spółka S.K.A. obejmuje przejmuje wszelkie kontrakty z klientami, wszelkie bazy kontrahentów, umowy z pracownikami i współpracownikami (np. umowy zlecenia i umowy o dzieło), licencje, prawa autorskie, logo i znaki towarowe, prawa własności lub inne prawa rzeczowe w odniesieniu do aktywów spółki przekształcanej (np. prawo użytkowania wieczystego), umowy o korzystanie z środków trwałych (np. umowy najmu, umowy leasingu) itp. Przejęcie praw i obowiązków z umów nie wymaga zgód wierzycieli lub dłużników jeśli takich zgód na przeniesienie wierzytelności i przejęcie długu wymagają przepisy kodeksu cywilnego lub odpowiednich umów, ani też konieczności sporządzania aneksów. Zawiadomienie kontrahentów o przekształceniu ma wyłącznie charakter informacyjny i służy wskazaniu im danych do fakturowania jak również w celach marketingowych.
Przekształcenie spółki w żaden sposób nie wpływa na uczestnictwo w procedurze zamówień publicznych, a nowa spółka automatycznie staje się stroną zawartych z odpowiednimi podmiotami umów o udzielenie zamówienia publicznego.
S.K.A. pozostanie podmiotem w szczególności zezwoleń, koncesji oraz ulg, które zostały przyznane spółce przekształconej przed jej przekształceniem, o ile ustawa lub decyzja o udzieleniu zezwolenia, koncesji albo ulgi stanowi inaczej (z uwagi na owo wyłączenie, konieczne jest „wejście” S.K.A. w prawa i obowiązki wynikające z decyzji w odniesieniu do każdorazowej decyzji). Na spółkę przekształconą „przechodzi” również nr NIP, którym spółka osobowa posługiwała się w transakcjach objętych podatkiem VAT. Spółka przekształcona wstępuje również we wszystkie prawa i obowiązki przewidziane w przepisach prawa podatkowego dla spółki przekształcanej.
PRZEKSZTAŁCENIE KROK PO KROKU
W procedurze przekształcenia najbardziej pracochłonną fazą jest tzw. „faza menadżerska” obejmująca przygotowanie planu przekształcenia, określającego zasady wedle jakich przekształcenie się będzie odbywać.
Plan przekształcenia jest dokumentem przygotowywanym przez wspólników prowadzących sprawy spółki. W ramach przygotowania takiego planu konieczne jest sporządzenie bilansu na potrzeby procedury przekształcenia, na określony dzień w miesiącu poprzedzającym przedłożenie wspólnikom planu przekształcenia (przykładowo bilans sporządzony na dzień 15 maja będzie mógł być podstawą do sporządzenia planu przekształcenia jeśli ten plan zostanie przedłożony wspólnikom do końca czerwca). Dane zawarte w tym bilansie będą następnie podstawą do określenia zawartych w planie przekształcenia i załącznikach do niego, takich wartości jak: wartość bilansowa majątku spółki, wycena aktywów i pasywów spółki przekształcanej, określenie wartości udziałów poszczególnych wspólników, która to wartość będzie następnie podstawą rozliczeń pomiędzy spółką przekształconą a wspólnikami, którzy nie do tej spółki nie przystąpili.
Już na etapie przygotowywania planu przekształcenia konieczne jest określenie zasad funkcjonowania przyszłej spółki komandytowo –akcyjnej poprzez projektu statutu spółki (będący jednym z załączników do planu przekształcenia). Oznacza to m.in. konieczność wskazania, którzy ze wspólników będą komplementariuszami (odpowiedzialnymi za kierowanie spółką i odpowiadającego za jej zobowiązania całym swoim majątkiem), a którzy akcjonariuszami (co zwykle przeprowadza się poprzez stworzenie struktury w której komplementariuszem jest spółka z ograniczoną odpowiedzialnością). Wspólnicy muszą również podjąć decyzję o wysokości kapitału zakładowego (w S.K.A. jest to kwota min. 50 000 zł) i o zakresie kapitalizacji dotychczasowego majątku (nie cały bowiem majątek spółki przekształcanej musi bowiem stanowić jej kapitał zakładowy). Jeśli majątek spółki przekształcanej nie wystarcza na pokrycie kapitału zakładowego S.K.A. to konieczne będzie pozyskanie dalszego finansowania, z czym może się już jednak wiązać konieczność zapłaty na etapie przekształcenia podatku od czynności cywilnoprawnych(jak wskazują interpretacje indywidualne Ministra Finansów- Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu w sprawach ILPB2/436-104/11-2/MK oraz ILPB2/436 – 179/10-2/TR jedynie przekształcenie nie powodujące zwiększenia majątku spółki przekształcanej nie wiąże się z konicznością zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych).
Plan przekształcenia wymaga zbadania go przez biegłego rewidenta zakresie poprawności i rzetelności. Jest to niewątpliwie kosztowny i długotrwały element całej procedury (biegły od chwili powołania może mieć nawet dwa miesiące na wydanie opinii), którego jednak w odniesieniu do spółek jawnych i partnerskich można uniknąć jeśli sprawy tych spółek prowadzą wszyscy wspólnicy.
Plan przekształcenia wraz z opinią biegłego rewidenta (o ile taka była sporządzana) musi być udostępniony wspólnikom spółki przekształcanej, o czym, jak i o samym zamiarze przekształcenia wspólnicy powinni być zawiadomieni dwukrotnie, przynajmniej na jeden miesiąc przed podjęciem uchwały o przekształceniu.
Przekształcenie spółki osobowej w spółkę komandytowo – akcyjną wymaga podjęcia uchwały, zaprotokołowanej przez notariusza, za zgodą wszystkich wspólników spółki (w tym również tych, którzy nie prowadzą spraw spółki), a następnie złożenia przez wspólników oświadczeń o uczestnictwie w spółce przekształconej. Wspólnicy, którzy nie zechcą uczestniczyć w spółce przekształconej nie staną się wspólnikami S.K.A., ale mają prawo do domagania od spółki przekształconej zapłaty kwoty odpowiadającej wartości jego udziałów albo akcji w spółce przekształcanej, zgodnie ze sprawozdaniem finansowym sporządzonym dla celów przekształcenia.
Na 30 dni przed przekształceniem (a więc przed wpisaniem do rejestru spółki komandytowo – akcyjnej), spółka przekształcana powinna powiadomić swoich pracowników o zamierzonym przekształceniu, jego przyczynach i skutkach socjalnych dla pracowników. W terminie 2 miesięcy od dnia przekształcenia, pracownik może bez wypowiedzenia, za siedmiodniowym uprzedzeniem, rozwiązać stosunek pracy. Rozwiązanie stosunku pracy w tym trybie powoduje dla pracownika skutki, jakie przepisy prawa pracy wiążą z rozwiązaniem stosunku pracy przez pracodawcę za wypowiedzeniem.
Proces przekształcenia kończy procedura rejestracji przekształcenia w rejestrze przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego, w wyniku której dotychczasowa spółka jest wykreślana z rejestru przedsiębiorców a wpisywana spółka komandytowo – akcyjna. W wyniku przekształcenia spółka otrzymuje więc nowy numer KRS, którym musi się posługiwać następnie we wszystkich swoich pismach i zamówieniach handlowych. Spółka może działać również pod poprzednią firmą bez wskazywania poprzedniej firmy (np. przez poprzez stosowanie oznaczenia „dawniej”). Jeśli jednak komplementariuszem S.K.A. ma być osoba prawna, której firma dotychczas nie była ujawniona w firmie spółki, to koniecznym będzie również zmiana firmy spółki S.K.A po to by uwidocznić firmę komplementariusza.
