AI BLOG

2009-02-12

Opinia prawna w sprawie zgodności instytucji dyżuru medycznego z prawem europejskim

Opinię sporządzono na podstawie następujących aktów prawnych:

  1. Ustawa o zakładach opieki zdrowotnej z dnia 30 sierpnia 1991r. (DZ.U. nr 14, poz. 89 z 2007r. z póź. zm.)

  2. dyrektywa 2003/88/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 4 listopada 2003r. dotycząca niektórych aspektów organizacji czasu pracy.

 

Zgodnie z definicją legalną zawartą w art. 18d ustawy o zakładach opieki zdrowotnej przez dyżur medyczny, należy rozumieć wykonywanie, poza normalnymi godzinami pracy, czynności zawodowych przez lekarza lub innego posiadającego wyższe wykształcenie pracownika wykonującego zawód medyczny, w zakładzie opieki zdrowotnej przeznaczonym dla osób, których stan zdrowia wymaga udzielania całodobowych świadczeń zdrowotnych. Pojęcie dyżur medyczny nie ma swojego odpowiednika w treści dyrektyw 2003/88/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 4 listopada 2003r. Powstaje zatem kwestia czy instytucja dyżuru medycznego, nieznana wspólnotowym aktom prawnym, jest zgodna z prawem europejskim.

 

Krótkie rozważania należy rozpocząć od przypomnienia co to jest dyrektywa. Jest to akt prawa pochodnego Unii Europejskiej mocą którego poszczególne państwa zostają zobowiązane do wprowadzenia określonych regulacji prawnych służących osiągnięciu wskazanego w dyrektywie pożądanego stanu rzeczy. Oznacza to, że dyrektywy nie są wiążącymi aktami prawnymi i służą osiągnięciu wskazanych w dyrektywie celów. Z tego powodu zadaniem państw członkowskich Unii Europejskiej jest osiąganie celów wskazanych w dyrektywach poprzez tworzenie odpowiednich ram prawnych.

 

Cel i zakres dyrektywy 2003/88/WE został zawarty w artykule 1 przedmiotowej dyrektywy. Wskazanym celem jest ustalenie minimalnych wymagań w zakresie bezpieczeństwa i ochrony zdrowia w odniesieniu do organizacji czasu pracy. Dotyczy to wskazania minimalnych okresów dobowego, tygodniowego i corocznego odpoczynku oraz niektórych aspektów pracy w porze nocnej, pracy w systemie zmianowym oraz harmonogramów pracy.

 

Realizując określony w dyrektywie cel, wprowadzone zostały w stosunku do lekarzy, minimalne dobowe i tygodniowe okresy wypoczynku. Wprowadzono również maksymalny tygodniowy wymiar czasu pracy. Ze względu na definicję czasu pracy zawartą w dyrektywie znowelizowano treść art. 32j ustawy o zakładach opieki zdrowotnej i przyjęto, że czas pełnienia dyżuru medycznego jest czasem pracy. Wprowadzając do prawa krajowego powyższe zmiany osiągnięto cele wskazane w dyrektywie.

 

Ponieważ dyrektywa 2003/88/WE nie reguluje kwestii dyżurów medycznych to oznacza to, że kwestia ta pozostawiona została prawu krajowemu. To prawo krajowe będzie, zatem regulowało zasady odpłatności i inne kwestie związane z dyżurami medycznymi. Stanowisko takie znalazło wyraz w orzeczeniu Trybunału Sprawiedliwości z dnia 11 stycznia 2007r. w sprawie Jana Vorela sygnatura C-437/05. We wskazanym orzeczeniu Trybunał Sprawiedliwości zaakceptował uregulowania prawa krajowego, zgodnie z którym, różnicowano wynagrodzenie należne lekarzowi z tytułu pełnienia dyżuru zakładowego w zależności od faktu rzeczywistego świadczenia pracy lub odpoczynku.

 

Reasumując, Dyrektywa 200/88/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 4 listopada 2003r. nie reguluje zagadnień związanych z problematyką dyżurów zakładowych (medycznych) pozostawiając to zagadnienie autonomii państw członkowskich. Pełnienie dyżuru zakładowego (medycznego) nie może naruszać praw wynikających z dyrektywy. Z tego powodu zagadnienie zgodności lub niezgodności przepisów krajowych dotyczących dyżurów zakładowych z prawem europejskim może dotyczyć wyłącznie kwestii uprawnień do dobowego, tygodniowego i corocznego prawa do odpoczynku oraz kwestii maksymalnego tygodniowego wymiaru czasu pracy.

 

Wskazane powyżej okoliczności świadczą, iż nie występuje problem niezgodności instytucji dyżuru medycznego z prawem europejskim.