Czy hotel odpowiada za szkodę związaną z kradzieżą mienia gościa hotelowego w sytuacji gdy złodziej wszedł przez otwarte okno.
Podstawa prawna:
-
Kodeks cywilny z 23 kwietnia 1964 r. (Dz.U. Nr 16, poz. 93 ze zm.);
Analiza prawna:
W omawianym przypadku, dla ustalenia przesłanek i zakresu odpowiedzialności prowadzącego hotel zastosowanie znajdą przepisy kodeksu cywilnego, a dokładniej przepisy art. 846 do 852 k.c. Mianowicie zgodnie z art. 846 § 1 k.c. utrzymujący zarobkowo hotel lub podobny zakład jest odpowiedzialny za utratę lub uszkodzenie rzeczy wniesionych przez osobę korzystającą z usług hotelu lub podobnego zakładu, zwaną dalej "gościem" chyba, że szkoda wynikła z właściwości rzeczy wniesionej lub wskutek siły wyższe,j albo że powstała wyłącznie z winy poszkodowanego lub osoby, która mu towarzyszyła, była u niego zatrudniona albo go odwiedzała.
Odpowiedzialność przewidziana w tym przepisie jest typem odpowiedzialności obiektywnej, opartej na zasadzie ryzyka. Z przepisu tego wyraźnie bowiem wynik, że utrzymujący hotel lub podobny zakład odpowiada niezależnie od winy własnej bądź zatrudnionych osób, zaś poszkodowany nie ma obowiązku winy tej udowadniać. Odpowiedzialność ta ograniczona jest wyłącznie przez wskazane w tym przepisie enumeratywnie okoliczności zwalniające, które powinna wykazać osoba odpowiedzialna za szkodę. Źródłem tak ukształtowanej odpowiedzialności nie jest umowa hotelowa lub inna umowa o charakterze gwarancyjnym lecz wyłącznie fakt wniesienia rzeczy do hotelu lub podobnego zakładu.
Aby osoba utrzymująca hotel ponosiła odpowiedzialność za szkodę jakiej doznał gość, muszą zostać spełnione następujące przesłanki:
-
rzecz musi zostać wniesiona do hotelu. Za taką zaś zgodnie z art. 846 § 2 i 3 k.c. należy traktować rzecz, która w czasie korzystna przez gościa z usług hotelu lub podobnego zakładu znajduje się tam lub też znajduje się poza nim, a została powierzona lub umieszczona w miejscu wskazanym lub na ten cel przeznaczonym. Za rzeczy wniesione uważa się także rzeczy, które w krótkim zwyczajowo przyjętym okresie poprzedzającym lub następującym po tym, kiedy gość korzystał z usług hotelowych, została powierzona lub umieszczona w miejscu wskazanym lub na ten cel przeznaczonym.
-
Nadto nie może mieć miejsca żadna z przewidzianych prawem okoliczności wyłączających odpowiedzialność osoby utrzymującej hotel. Do okoliczności tych kodeks cywilny zalicza przypadki, kiedy szkoda:
-
wynikła z właściwości rzeczy wniesionej;
-
wynikła na skutek siły wyższej;
-
powstała wyłącznie z winy poszkodowanego lub osoby, która go odwiedzała.
-
Z punktu widzenia omawianego przypadku istotne znaczenie będzie miała tylko ostatnia okoliczność wyłączająca odpowiedzialność utrzymującego hotel. Wynika z niej, że wina poszkodowanego musi stanowić wyłączną przyczynę szkody. Za wyłączną przyczynę szkody należy zaś rozumieć tylko takie zawinione działanie poszkodowanego, które było jedyną przyczyną powstania owej szkody. Wina jest tu jednak rozumiana nie tylko jako świadome działanie zmierzające do wywołania szkody, ale również brak należytej staranności o własne sprawy. Utrzymujący hotel nie poniesie więc odpowiedzialności, jeżeli wniesione rzeczy ulegną utracie w skutek pozostawienia przez gościa otwartych drzwi do pokoju, czy też otwartego lub uchylonego okna w pokoju , jeżeli umożliwi to wtargnięcie do tego pokoju. Odpowiedzialność utrzymującego hotel może być utrzymana tylko w przypadku, kiedy poszkodowany wykaże, że jego zachowanie, choć zawinione, nie było wyłączną przyczyną szkody, np. poszkodowany udowodni, że okno lub drzwi zamykały się w sposób wadliwy.
Na marginesie należy wskazać, że na podobnym stanowisku stanął również Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 19 listopada 1937 r C.I. 2755/36, który nadal zachowuje aktualność, a w którym to Sąd stwierdził, że utrzymujący hotel nie jest odpowiedzialny za szkody wyrządzone wskutek kradzieży rzeczy lokatorowi, który pozostawił na noc otwarte okno w pokoju parterowym, chociażby spanie przy otwartym oknie w porze letniej było ogólnie przyjęte.
Mając na uwadze powyższe rozważania należy stwierdzić, że pozostawienie uchylonego okna, które umożliwiło wtargniecie do pokoju hotelowego oraz kradzież znajdujących się tam rzeczy należy uznać za okoliczność, która wyłącza odpowiedzialność utrzymującego hotel za szkodę powstałą na rzeczach wniesionych przez gościa hotelowego. Działanie takie stanowi bowiem przejaw co najmniej braku należytej staranności w zadbaniu o własne rzeczy jak też kwalifikuje się jako wyłączna przyczyna powstania szkody. Nie ulega bowiem wątpliwości, że zamknięte okno uniemożliwiłoby wtargnięcie do pokoju hotelowego. Dlatego należy stwierdzić, że nie można dochodzić stosownego odszkodowania od utrzymującego hotel.
Tylko na marginesie należy podkreślić, że w omawianym przypadku, z uwagi na otwarte lub uchylone okno umożliwiając sprawcy wtargnięcie do pokoju, z punktu widzenia odpowiedzialności karnej czyn taki kwalifikować można wyłącznie jako kradzież, a nie jako kradzież z włamaniem. Kradzież z włamaniem zachodzi bowiem wtedy, gdy sprawca zabiera mienie w celu przywłaszczenia w następstwie usunięcia przeszkody materialnej, będącej częścią konstrukcji pomieszczenia zamkniętego lub specjalnym zabezpieczeniem chroniącym dostęp do mienia (zob. wyr. SN z 3 II 1999 r., sygn. akt V KKN 566/98). Jeżeli więc w danym przypadku mamy do czynienia z pomieszczeniem otwartym (ponieważ pozostawione zostało otwarte okno) jak też nie było przełamania zabezpieczeń chroniących przed dostępem osób nieupoważnionych, nie można kwalifikować danego czynu jako kradzieży z włamaniem lecz tylko jako kradzieży.