Czy będąc prezesem zarządu można prowadzić działalność gospodarczą a jeżeli tak to czy są jakieś ograniczenia podatkowe?

I.

Mając na względzie przepisy kodeksu spółek handlowych w odniesieniu do problemu prowadzenia działalności gospodarczej przez członka zarządu wskazać należy na przepis art. 211 k.s.h., który jednak odnosi się nie do prowadzenia przez członka zarządu działalności w ogóle, ale do takiego rodzaju działalności, która jest konkurencyjna w stosunku do działalności spółki.

Zgodnie z wskazanym przepisem: Orzeczenia [2]Orzeczenia dawne [1]Członek zarządu nie może bez zgody spółki zajmować się interesami konkurencyjnymi ani też uczestniczyć w spółce konkurencyjnej jako wspólnik spółki cywilnej, spółki osobowej lub jako członek organu spółki kapitałowej bądź uczestniczyć w innej konkurencyjnej osobie prawnej jako członek organu. Zakaz ten obejmuje także udział w konkurencyjnej spółce kapitałowej w przypadku posiadania przez członka zarządu co najmniej 10% udziałów lub akcji tej spółki albo prawa do powołania co najmniej jednego członka zarządu. Jeżeli umowa spółki nie stanowi inaczej, zgody udziela organ uprawniony do powołania zarządu.

Jeśli przedmiot prowadzonej działalności nie pokrywa się działalnością spółki, a działalność nie ma charakteru konkurencyjnego w stosunku do działalności spółki to powyższy przepis nie znajdzie zastosowania.

Kodeks spółek handlowych nie zawiera żadnych ograniczeń w zakresie rodzaju współpracy między spółką a jej wspólnikiem czy członkiem zarządu; dlatego też nie ma przeszkód aby będąc jednocześnie członkiem zarządu i wspólnikiem oraz będąc zatrudnionym w spółce, świadczyć, niejako dodatkowo, na jej rzecz usługi w ramach prowadzonej działalności gospodarczej (może to jednak być ryzykowne ze względów podatkowych).

Zawierając umowę ze spółką na wykonywanie usług należy pamiętać o przepisie art. 210 § 1 k.s.h., który stanowi, że w umowie między spółką a członkiem zarządu oraz  w sporze z nim spółkę reprezentuje rada nadzorcza lub pełnomocnik powołany uchwałą zgromadzenia wspólników. NatomiastOrzeczenia [1] w przypadku gdy jest wspólnik, o którym mowa w art. 173 § 1 (czyli jedynym wspólnikiem), jest zarazem jedynym członkiem zarządu, przepisu § 1 nie stosuje się. Czynność prawna między tym wspólnikiem a reprezentowaną przez niego spółką wymaga formy aktu notarialnego. O każdorazowym dokonaniu takiej czynności prawnej notariusz zawiadamia sąd rejestrowy, przesyłając wypis aktu notarialnego.

II.

W odniesieniu do kwestii podatkowych takie ukształtowanie stosunków w spółce; a więc z jednej strony stosunek pracy z drugiej strony usługi na rzecz spółki wskazać należy na ryzyko zakwestionowania takiego dualizmu współpracy jako nie mającego innego uzasadnienia poza uniknięciem rozliczania się na zasadach ogólnych. Jeśli czynności te są zbliżone do siebie ryzyko, o którym mowa powyżej staje się realne. W związku z tym umowa o pracę i umowa o świadczenie usług nie powinny pokrywać się zakresowo.

Jeśli świadczone usługi mają być usługami zarządzania spółką wówczas przychody osiągnięte ze świadczenia tego rodzaju usług będą kwalifikowane jako przychody z działalności wykonywanej osobiście i będę opodatkowane na zasadach ogólnych. Zgodnie z art. 13 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych: za przychody z działalności wykonywanej osobiście, uważa się przychody uzyskane na podstawie umów o zarządzanie przedsiębiorstwem, kontraktów menedżerskich lub umów o podobnym charakterze, w tym przychody z tego rodzaju umów zawieranych w ramach prowadzonej przez podatnika pozarolniczej działalności gospodarczej – z wyjątkiem przychodów, o których mowa w pkt 7. (pkt 7: przychody otrzymywane przez osoby, niezależnie od sposobu ich powoływania, należące do składu zarządów, rad nadzorczych, komisji lub innych organów stanowiących osób prawnych).

Jeśli chcesz zapoznać się z opinią na temat opodatkowania przychodów akcjonariuszy spółek komandytowo – akcyjnych kliknij tutaj.

Ponadto należy zwrócić uwagę na przepis ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych w zakresie w jakim dotyczą one rozumienia pojęcia pozarolniczej działalności gospodarczej, a to w kontekście opodatkowania przychodów z takiej działalności. Zgodnie z przepisem art. 5 a pkt 6 ustawy działalność gospodarcza albo pozarolnicza działalność gospodarcza – oznacza działalność zarobkową: 

– prowadzoną we własnym imieniu bez względu na jej rezultat, w sposób zorganizowany i ciągły, z której uzyskane przychody nie są zaliczane do innych przychodów ze źródeł wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 1, 2 i 4-9.

Pozarolnicza działalność gospodarcza aby mogła być tak kwalifikowana w oparciu o przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie może być wykonywana w warunkach, o których mowa w art. 5 b ustawy. W myśl tego przepisu za pozarolniczą działalność gospodarczą nie uznaje się czynności, jeżeli łącznie spełnione są następujące warunki:

Samo więc zarejestrowanie działalności gospodarczej nie jest przesłanką wystarczającą do zakwalifikowania jej jako pozarolniczej działalności gospodarczej na potrzeby ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W przypadku jednoosobowej działalności gospodarczej możliwe są następując formy opodatkowania:

• zasady ogólne;

• podatek liniowy;

• ryczałt ewidencjonowany;

• karta podatkowa.

Wybór formy opodatkowania wymaga dokonania analizy z uwzględnieniem konkretnych danych takich jak: wysokość przychodu, wysokość kosztów jego uzyskania oraz w odniesieniu do opodatkowania w formie karty podatkowej – rozmiar prowadzonej działalności. Wskazać należy, że w zakresie dostępności forma opodatkowania, bez żadnych ograniczeń wszyscy podatnicy mogą stosować zasady ogólne. Forma opodatkowania w postaci podatku liniowego nie może być stosowana przez tych podatników, którzy świadczą usługi na rzecz byłych pracodawców takie, jakie świadczyli na ich rzecz w ramach stosunku pracy w tym albo w poprzednim roku podatkowym – art. 9 a ust.3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych). Z kolei forma opodatkowania w formie ryczałtu ewidencjonowanego może być stosowana, jeżeli: 

Ryczałt ewidencjonowany co do zasady może być stosowany przez wszystkich podatników z pewnymi wyjątkami wymienionymi w art.8 ustawy z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne.

Karta podatkowa może być stosowana jedynie przez podatników wykonujących określony w art. 23 ustawy o zryczałtowanych podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne, rodzaje działalności.

Co się tyczy zasad ustalania dochodu w przypadku opodatkowania na zasadach ogólnych zasadach ogólnych i w formie podatku liniowego są one tożsame. Jednak w przypadku podatku liniowego w związku z ustaleniem go w stałej wysokości 19 % podatnicy nie mają możliwości dokonywania niemal żadnych odliczeń czy to od dochodu czy od podatku. Wybór formy opodatkowania w postaci ryczałtu ewidencjonowanego łączy się z kolei z naliczaniem podatku od przychodu – nie uwzględniania się więc kosztów.

W zakresie dokumentowania kosztów regułą jest, że im bardziej jest zryczałtowana forma opodatkowania, tym mniejsze wymogi dotyczące dokumentowania dokonanych transakcji zarówno dla celów podatkowych jaki i w zakresie księgowości.