Pierwsza połowa 2012 roku przyniosła duże zmiany zasad opodatkowania akcjonariuszy spółki komandytowo-akcyjnej (SKA). Wszystko za sprawą uchwały Naczelnego Sądu Administracyjnego z 16.01.2012 r. (syg. II FPS 1/11), oraz wydanej na jej kanwie interpretacji ogólnej Ministra Finansów z 11.05.2012 r. (syg. DD5/033/1/12/KSM/DD-125). Z treści tych aktów prawnych wynikają bardzo korzystne dla akcjonariuszy zasady pozwalające na praktycznie dowolną możliwość żonglowania wypłatą zysków z SKA, poprzez określenie, iż opodatkowaniu owe zyski podlegają dopiero w momencie podjęcia uchwały o wypłacie dywidendy. Stawia to SKA w bardzo dogodnej pozycji, gdyż to spółka decydować będzie, czy i kiedy będzie chciała się poddać obowiązkowi podatkowemu. Uchwała ta, szeroko komentowana przez uczestników obrotu gospodarczego, może być początkiem boomu na SKA w Polsce, których to na koniec 2011 r. zarejestrowanych było jedynie ok. 1.5 tysiąca. Wzrost popularności tej formy prawnej prowadzenia działalności gospodarczej przynosi nam sporo ciekawych zagadnień.
1. Czy akcjonariusz SKA, będący osobą fizyczną, uzyskujący przychód z dywidendy – powinien się zarejestrować jako przedsiębiorca?
Akcjonariusz nie jest obowiązany do podjęcia takiej rejestracji. Nakaz wynikający z art. 14 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, statuujący obowiązek wpisu do rejestru dla przedsiębiorców chcących podjąć działalność gospodarczą nie obejmuje bowiem swoim zakresem akcjonariusza spółki komandytowo-akcyjnej. Wynika to z faktu iż ów akcjonariusz nie mieści się w definicji przedsiębiorcy, określonej w art. 4 wspomnianej ustawy. Takim przedsiębiorcą jest sama spółka komandytowo-akcyjna, ale jej wspólnik (komplementariusz, akcjonariusz) już nie.
Warto również nadmienić, iż fakt ten, dla podatkowej kwalifikacji źródła przychodu akcjonariusza nie ma prawnie relewantnego znaczenia – by uzyskiwać przychody z pozarolniczej działalności gospodarczej (art. 10 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych) nie jest konieczne, aby podatnik miał status przedsiębiorcy.
2. Czy akcjonariusz SKA podlega obowiązkowi uiszczania składek na ubezpieczenia społeczne oraz ubezpieczenie zdrowotne?
Akcjonariusz nie podlega obowiązkowi uiszczania składek zarówno na ubezpieczenia społeczne, jak i na ubezpieczenie zdrowotne. Katalog osób podlegających ubezpieczeniom społecznym odnaleźć można w art. 8 ust. 6 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art. 6 ust. 1 pkt. 5. Za osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą, wymienia się tam wprost wspólników spółki jawnej, komandytowej, partnerskiej oraz jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Ustawodawca pomija wspólników spółki komandytowo-akcyjnej, stąd też zarówno jej komplementariusz, jak i jej akcjonariusz nie podlegają obowiązkowi uiszczania składek.
Analogicznie przedstawia się sytuacja w stosunku do ubezpieczenia zdrowotnego.
Art. 66 ust. 1c ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych kwalifikuje do obowiązku ubezpieczenia osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą, lecz ich definicja z art. 5 pkt. 21 ustawy odsyła do definicji z ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, która jak to wykazano powyżej, pomija wspólników spółki komandytowo-akcyjnej.
W taki sam sposób, a więc na mocy art. 66 ust. 1c, stosuje się wymienione przepisy do osób posiadające obywatelstwo państwa członkowskiego Unii Europejskiej lub państwa członkowskiego Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA).
Reasumując, brak konieczności uiszczania składek na ubezpieczenie społeczne oraz zdrowotne, stanowi poważną zaletę dla potencjalnych wspólników spółki komandytowo-akcyjnej, chcących prowadzić działalność gospodarczą w tej właśnie formie.
3. Przekształcenie w spółkę komandytowo-akcyjną – identyfikacja podatnika.
Przedmiotowy zakres następstwa prawnego w przypadku przekształcenia się dotychczasowego podmiotu w spółkę komandytowo-akcyjną, określający wstąpienie we wszelkie przewidziane w przepisach prawa podatkowego prawa i obowiązki przekształcanej osoby lub spółki, określony został w art. 93a Ordynacji podatkowej. Kwestię natomiast samej identyfikacji podatnika, gdy zajdą zmiany w formie prowadzenia przez niego działalności, znaleźć możemy w ustawie o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników. Art. 12 tejże stanowi, iż w przypadku przekształcenia spółki handlowej w inną spółkę handlową (czyli np. w spółkę komandytowo-akcyjną), NIP nadany podatnikowi przechodzi na następcę prawnego. Spółce przekształconej pozostaje zatem jedynie dokonanie właściwej aktualizacji zgłoszenia identyfikacyjnego (NIP-2).
