Zbycie gospodarstwa rolnego może budzić wiele pytań, zwłaszcza w kontekście podatku VAT. Gospodarstwo rolne nie jest z definicji przedsiębiorstwem ani jego zorganizowaną częścią, ale przy spełnieniu określonych kryteriów może być tak traktowane na potrzeby podatku VAT. Oznacza to, że w takiej sytuacji, zbycie gospodarstwa rolnego może zostać wyłączone z podlegania ustawie o VAT.
Kiedy zbycie gospodarstwa rolnego może zostać wyłączone z ustawy o VAT?
Ustawodawca wyłączył stosowanie ustawy o VAT w przypadku zbycia przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa. Na tej podstawie zbycie gospodarstwa rolnego także może podlegać temu wyłączeniu, aczkolwiek muszą zostać spełnione odpowiednie warunki.
Definicje
Ustawa o VAT wskazuje wyłącznie na definicje „zorganizowanej części przedsiębiorstwa”, pomijając zupełnie „przedsiębiorstwo” oraz „gospodarstwo rolne”. Nie oznacza to jednak, że polski porządek prawny takich definicji nie zna.
Na podstawie ustawy o VAT za zorganizowaną część przedsiębiorstwa rozumie się organizacyjnie i finansowo wyodrębniony w istniejącym przedsiębiorstwie zespół składników materialnych i niematerialnych, w tym zobowiązania, przeznaczonych do realizacji określonych zadań gospodarczych, który zarazem mógłby stanowić niezależne przedsiębiorstwo samodzielnie realizujące te zadania.
Definicja „przedsiębiorstwa” zawarta w art. 551 k.c. wskazuje, iż jest to zorganizowany zespół składników niematerialnych i materialnych przeznaczonym do prowadzenia działalności gospodarczej. Z kolei art. 553 k.c. określa gospodarstwo rolne jako grunty rolne wraz z gruntami leśnymi, budynkami lub ich częściami, urządzeniami i inwentarzem, jeżeli stanowią lub mogą stanowić zorganizowaną całość gospodarczą, oraz prawami związanymi z prowadzeniem gospodarstwa rolnego.
Wnioski i interpretacje
Nie da się zaprzeczyć, że każda z tych definicji odnosi się do różnych kwestii, aczkolwiek są pomiędzy nimi pewne cechy wspólne, tj. chociażby, że gospodarstwo rolne przeznaczone jest do prowadzenia działalności gospodarczej (rolniczej). Na tej podstawie można wysunąć pogląd, że zbycie gospodarstwa rolnego, na potrzeby VAT, może być traktowane jak zbycie przedsiębiorstwa bądź jego zorganizowanej części. W każdym przypadku należy jednakże zbadać, czy gospodarstwo rolne spełnia określone wymogi właściwe dla przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części, czyli przede wszystkim czy służy do prowadzenia działalności gospodarczej.
Tożsama wykładnia została zastosowana w interpretacji indywidualnej wydanej w piśmie Izby Skarbowej w Łodzi z 24 kwietnia 2023 roku (znak: IPTPP4/443-41/13-4/OS). Z powyższego wynika, że chociaż gospodarstwo rolne zostało zdefiniowane odrębnie od przedsiębiorstwa, to jednak można przyjąć, iż spełnia ono określone właściwe dla niego wymogi. Biorąc to pod uwagę, gospodarstwo rolne stanowi podobną do przedsiębiorstwa jednostkę organizacyjną, w ramach której prowadzona jest działalność gospodarcza. Zatem biorąc pod uwagę przepisy Kodeksu cywilnego w zakresie przedsiębiorstwa oraz gospodarstwa rolnego, gospodarstwo rolne spełnia określone w Kodeksie cywilnym wymogi właściwe dla przedsiębiorstwa. Stąd wniosek, że zbycie gospodarstwa rolnego będzie mogło być traktowane jako spełniające przesłankę wyłączenia z przepisów ustawy o podatku VAT.
W podobnym tonie wypowiada się Izba Skarbowa w Poznaniu w interpretacji indywidualnej z 17 czerwca 2015 roku (znak: ILPP1/4512-1-263/15-2/JSK). Według organu można przyjąć, że gospodarstwo rolne określone w Kodeksie cywilnym spełnia wymogi właściwe dla przedsiębiorstwa. Ważne jest, aby przedsiębiorstwo, jako przedmiot zbycia, obejmowało wszystko, co wchodzi w skład przedsiębiorstwa i stanowiło całość pod względem organizacyjnym i funkcjonalnym. Decydujące jest również to, aby w zbywanym przedsiębiorstwie zachowane zostały funkcjonalne związki pomiędzy jego składnikami w sposób umożliwiający kontynuowanie określonej działalności gospodarczej (rolniczej).
Podsumowanie
Biorąc zatem pod uwagę wszystkie powyższe rozważania zbycie gospodarstwa rolnego, może podlegać wyłączeniu od ustawy o VAT. Niemniej jednak w każdym przypadku warto zbadać wszystkie okoliczności danej transakcji.
Jeśli planujesz zbycie gospodarstwa rolnego, warto sprawdzić, czy może ono skorzystać z omawianego wyłączenia. Interpretacja przepisów i orzecznictwo sugerują, że w wielu przypadkach jest to możliwe.
W razie wątpliwości zapraszamy do kontaktu, chętnie udzielimy bardziej szczegółowych informacji.
Michał Dudziak, aplikant adwokacki w kancelarii Gorazda, Świstuń, Wątroba i Partnerzy Adwokaci i Radcowie Prawni.