AI BLOG

2024-09-27

Działalność fundacji rodzinnej za granicą – co trzeba wiedzieć?

Zakładanie fundacji rodzinnych jest możliwe od nieco ponad roku. Już po tak krótkim czasie można stwierdzić, że ta nowa w polskim porządku prawnym instytucja, została zyskała sporą popularność. W tym artykule zostaną poruszone kwestie związane z działalnością fundacji rodzinnej poza granicami Polski, ze szczególnym uwzględnieniem kwestii podatkowych.

W świetle polskiego prawa fundacja rodzinna jest osobą prawną, która została utworzona w celu gromadzenia mienia, zarządzania nim w interesie beneficjentów, a także spełniania świadczeń na ich rzecz. Co istotne, osobowość prawna takiej fundacji będzie uznawana także za granicą. Wynika to z powszechnego przyjmowania w prawie prywatnym międzynarodowym, że osobowość prawna powinna być oceniana przez pryzmat prawa tego państwa, w którym dany podmiot ma swoją siedzibę. Dzięki statusowi osoby prawnej fundacja rodzinna może m.in. zawierać umowy i nabywać w ten sposób nieruchomości czy udziały, ale ma to również konsekwencje podatkowe. 


Działania fundacji rodzinnej a podatek dochodowy 

Na gruncie polskiego prawa fundacja rodzinna jest zwolniona od podatku dochodowego od osób prawnych. Inaczej niż w przypadku regulacji dotyczących osobowości prawnej, nie będzie to jednak miało przełożenia na sytuację fundacji w razie podjęcia przez nią aktywności za granicą. Jeśli miejscowy system prawa podatkowego zakłada, że fundacja rodzinna w związku ze swoją działalnością jest zobowiązana do zapłaty podatku dochodowego, to istniejące w prawie polskim zwolnienie nie będzie skuteczne. Przykładowo: dochód fundacji rodzinnej uzyskany z nieruchomości położonej poza Polską będzie rozliczony w kraju położenia tej nieruchomości, zgodnie z zasadami miejscowego prawa podatkowego. W takiej sytuacji zawsze należy ustalić, czy dane państwo zawarło z Polską umowę o unikaniu podwójnego opodatkowania. Zazwyczaj tego typu umowy dopuszczają jednak, aby dochód z nieruchomości był opodatkowany na terenie państwa, w którym się ona znajduje. 

Podobnie fundacja rodzinna, która ma udziały w spółkach zarejestrowanych w innych krajach i w z związku z tym uzyskuje dywidendę, może być zobligowana do zapłaty związanego z tym podatku dochodowego – „podatku u źródła”. Należy mieć na uwadze, że fundacja rodzinna nie korzysta ze zwolnienia wynikającego z dyrektywy nr 2011/96/UE (dyrektywa Parent-Subsidiary), ponieważ nie stanowi spółki w rozumieniu tego aktu. Jednocześnie fakt, że fundacja rodzinna podlega w Polsce nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych, stanowi argument za tym, aby była jednak traktowana jako spółka w rozumieniu umów o unikaniu podwójnego opodatkowania. W kontekście podatku u źródła, może się to przekładać na zastosowanie niższej stawki podatku. 


Fundacja rodzinna a podatek VAT

Nie ma przeciwwskazań, aby fundacja rodzinna została uznana za podatnika VAT, zarówno krajowego, jak i unijnego. W konsekwencji taka fundacja może rozliczać VAT jako podatnik w Polsce lub w dowolnej innej jurysdykcji, o ile prowadzona przez nią działalność to uzasadnia. Za przykład może posłużyć najem nieruchomości: z nielicznymi wyjątkami jest on opodatkowany podatkiem VAT w miejscu położenia nieruchomości. Oznacza to, że fundacja rodzinna będzie zobligowana rozliczyć ten podatek według zasad obowiązujących w kraju, w którym znajduje się nieruchomość.


Zanim zapadnie decyzja…

Rozważając podjęcie przez fundację rodzinną działalności gospodarczej poza Polską, warto dokładnie przeanalizować, jakie przyniesie to skutki podatkowe. Należy przy tym uwzględnić nie tylko regulacje krajowe, ale także przepisy podatkowe miejsca prowadzenia działalności oraz ewentualne umowy międzynarodowe. 


Krzysztof Chrzanowski, aplikant adwokacki w Kancelarii Gorazda, Świstuń, Wątroba i Partnerzy adwokaci i radcowie prawni.